De geschiedenis van de EuroGames

De eerste editie van de EuroGames werd in 1992 in Den Haag georganiseerd, met als doel om homoseksuele en lesbische sporters een plek te geven om elkaar te ontmoeten en te zorgen voor meer bewustwording van het belang van een veilig sportklimaat voor lhbti+ sporters. Het evenement begon klein, en is het inmiddels uitgegroeid tot een groot jaarlijks festival met veel bezoekers. Sinds 1992 worden de EuroGames ieder jaar op een andere Europese locatie georganiseerd: van Barcelona tot Kopenhagen en Helsinki. Dit is overigens niet de eerste keer dat de EuroGames in Nederland gehouden worden. In 2005 werd het evenement namelijk in Utrecht georganiseerd en in 2011 in Rotterdam. Dat de EuroGames nu naar Nijmegen komen, vinden de betrokkenen bijzonder. “We zien dat de meeste lhbti+ evenementen worden gehouden in de Randstad. Het is mooi dat een stad buiten de Randstad een keer op de voorgrond komt”, aldus Joost van Wijngaarden. “Dat de EuroGames nu naar Nijmegen komen, sluit goed aan bij de ambities van de gemeente Nijmegen en de provincie Gelderland. We laten hiermee zien dat Nijmegen een lhbti+ vriendelijke stad is en dat iedereen hier welkom is”, menen Wesley Deenen en Bente Keulen. Samira Barari vult aan, “Als Regenboogprovincie willen we bijdragen aan de acceptatie, zichtbaarheid en veiligheid van lhbti+ personen. De EuroGames sluiten daar goed bij aan.”

Totstandkoming: Teamwork makes the dream work

Het startpunt van de EuroGames 2022 is terug te leiden naar de gemeenteraadsverkiezingen in 2018. Een lokale initiatiefgroep in Nijmegen heeft er toentertijd voor gezorgd dat er een regenboogstembusakkoord is gesloten dat door een groot aantal politieke partijen is ondertekend. Hierin zijn onder andere afspraken gemaakt om de mogelijkheden te onderzoeken voor het organiseren van de EuroGames. En zo geschiedde. “Tijdens de bid fase, het moment dat je als stad een voorstel kan indienen om een event zoals de EuroGames te mogen organiseren, hebben we ondersteuning gehad van de provincie Gelderland en de gemeente Nijmegen. Onze lobby bij het ministerie van OCW resulteerde ook in positieve reacties. Zo hebben we zelfs aanvullende subsidie weten te ontvangen”, vertelt van Wijngaarden. Deenen vult aan: “We voeren met een werkgroep al geruime tijd periodiek overleg om het proces en voortgang naar de EuroGames toe te monitoren. Deze werkgroep bestaat uit vertegenwoordigers van de stichting EuroGames, provincie Gelderland en gemeente Nijmegen.” Deze samenwerking verloopt goed, beamen alle partijen. Volgens Sietske Beiboer komt het de samenwerking ten goede dat de gemeente en provincie hetzelfde denken over lhbti+ inclusie in de sport. “Zowel de gemeente Nijmegen als de provincie Gelderland vinden lhbti+ inclusie een belangrijk thema. We vinden het beiden belangrijk dat daar aandacht voor is en hebben dezelfde ambities als het gaat om lhbti+ beleid, namelijk dat lhbti+ inclusie wordt geborgd in regulier beleid”, aldus Beiboer.

Het belang van lhbti+ inclusie in de sport

Omdat de EuroGames zich richten op het belang van een veilig sportklimaat voor lhbti+ sporters hebben wij belanghebbenden in het veld gevraagd wat volgens hen het belang is van lhbti+ inclusie in de sport. Volgens Jan Pieter de Lugt, voorzitter van Pride and Sports, heeft “iedereen een plek nodig om zich veilig en gerespecteerd te voelen. Als witte cisgender heteroseksuele man zonder beperking ben je in vrijwel elke ruimte geaccepteerd en veilig. Dit is echter niet altijd/overal het geval voor bijvoorbeeld vrouwen, lhbtiq+ personen of mensen van kleur.“ Zo blijkt uit onderzoek van Mulier Instituut (Elling, Cremers & Hoeijmakers, 2020; Cremers & Elling, 2021) naar het ontvangen negatieve reacties onder lhbt-sporters tijdens sporten in groepsverband dat met name homoseksuele en biseksuele mannen vaak (82%) te maken hebben met meerdere negatieve reacties. Denk hierbij aan ‘grappen’ over diens seksuele oriëntatie of genderidentiteit, scheldpartijen en bedreigingen. Ook onder trans mannen, die relatief het minste te maken krijgen met negatieve reacties, heeft alsnog 58% hier ervaring mee.

“Daarom blijven wij ons hard maken voor een lhbtiq+ inclusieve en veilige sportomgeving. Zolang dit niet op orde is, bereiken mensen niet hun volle potentieel en ontnemen wij hun eigenlijk ook diens motivatie en sportplezier” besluit de Lugt. Rens Cremers, onderzoeker in diversiteit en sport bij het Mulier Instituut, voegt hieraan toe: “Het bewustzijn groeit steeds meer. Tegelijk leert het verleden ons dat wanneer de landelijke beleidsaandacht voor inclusie afneemt, ook de aandacht binnen de sportsector weer verslapt. Het is dus van belang dat lhbtiq+ inclusie in de sport blijvend geagendeerd wordt. Zo kan er, ongeacht tak van sport, een sportcultuur worden gecreëerd waarin iedereen, ongeacht seksuele oriëntatie, genderidentiteit, genderexpressie of geslachtskenmerken een plek heeft waar hen, zij of hij zich thuis voelt.”

“We horen nog te vaak verhalen over lhbti+ personen die niet openlijk kunnen vertellen over hun seksuele oriëntatie of genderidentiteit.”

Die behoefte aan lhbti+ inclusie in sport wordt op zowel op lokaal niveau als nationaal niveau aangepakt. Zo benoemt ook het Nationaal Sportakkoord de ambitie naar een leven lang plezier aan sport en bewegen voor eenieder. Dit zou volgens het sportakkoord ongehinderd, in een veilige en gezonde omgeving, moeten kunnen. Zowel voor sporters als vrijwilligers en toeschouwers. De monitor ‘Ons voetbal is van iedereen’ van het Mulier Instituut (2020) laat zien welke ontwikkelingen zich hebben voorgedaan op beleidsniveau, om deze veilige en gezonde sportomgeving te realiseren. Zo wordt duidelijk dat meer reguliere sportverenigingen beleid hebben opgesteld voor het tegengaan van discriminatie (20% in 2021 t.o.v. 10% in 2010). Dit beleid is ook gericht op het tegengaan van discriminatie expliciet op seksuele oriëntatie. Ondanks dat er sprake is van een positieve groei in het aantal clubs dat beleid heeft opgesteld, blijkt nog steeds meer dan driekwart van de regulier sportclubs weinig heeft gedaan op beleidsniveau.

Ook de betrokkenen van de EuroGames herkennen dat er nog stappen gezet moeten worden op het gebied van lhbti+ inclusie in de sport. “We horen nog te vaak verhalen over lhbti+ personen die niet openlijk kunnen vertellen over hun seksuele oriëntatie of genderidentiteit.” beaamt van Wijngaarden “Die verhalen hoor ik op sportclubs waar ik kom, maar ook op de werkvloer of gewoon in de buurt. De hoop is dat de EuroGames bijdragen aan meer bewustwording rondom lhbti+ inclusie in de sportwereld, en zorgen voor meer zichtbaarheid van lhbti+ sporters.” Ook vanuit de Provincie is eenzelfde geluid te horen: “De EuroGames zorgen voor meer zichtbaarheid van de Regenbooggemeenschap in sport. We hopen dat er, door de EuroGames, verhalen naar boven komen, en dat mensen het verhaal achter de mens ontdekken. Zo kunnen vooroordelen verminderd worden”, aldus Barari. Uit onderzoek naar wat werkt bij het verminderen van discriminatie en vooroordelen wordt het inzetten op het versterken van een positieve sociale norm als een van de wat-werkt-mechanismen genoemd: laat aan mensen zien dat hun omgeving het niet oké vindt om lhbti+ personen te discrimineren.

Set point

Op basis van verschillende onderzoeken en gesprekken met de betrokken partijen van de EuroGames is duidelijk geworden dat blijvende aandacht voor lhbti+ inclusie in de sport nog altijd nodig is. Aan de hand van dit Europese event hopen o.a. Stichting EuroGames, gemeente Nijmegen en provincie Gelderland een steentje bij te kunnen dragen aan meer aandacht voor, en acceptatie, zichtbaarheid en veiligheid van, lhbti+ personen in de sport. Niet alleen in de week van de EuroGames zelf, maar ook met het oog op de toekomst. De betrokkenen zijn namelijk pas écht tevreden als de EuroGames, ook na 30 juli 2022, blijvend hebben bijgedragen aan lhbti+ inclusie in de sport. Voor het aankomende event hopen de betrokkenen bovenal dat de aanwezige sporters, vrijwilligers en toeschouwers hebben kunnen ervaren hoe het is om als lhbti+ persoon jezelf te kunnen zijn tijdens het sporten.