Terug naar begin » trans

Category: trans

COC doet oproep: steun de nieuwe transgenderwet

Steun het wetsvoorstel waarmee transgender en intersekse mensen eenvoudiger de geslachtsvermelding op hun ID-bewijs kunnen aanpassen. Die oproep doen lhbtq-organisaties TNN, NNID en COC* aan de vooravond van de behandeling van het wetsvoorstel in de Tweede Kamer.

 

Het wetsvoorstel maakt een einde aan de zogenaamde ‘deskundigenverklaring’ als vereiste voor wijziging van de officiële geslachtsvermelding in bijvoorbeeld het paspoort. De belangenorganisaties vinden die verklaring vernederend en betuttelend.

geen stoornis

‘Er is geen enkele reden om wilsbekwame mensen naar een arts of psycholoog te sturen om de V in hun paspoort te wijzigen in een M of andersom’, aldus TNN, COC en NNID. ‘Trans en intersekse personen weten zelf prima wie ze zijn. De tijd dat men dacht dat trans mensen aan een stoornis lijden, ligt achter ons.’

Eenvoudig wijzigen van je geslachtsvermelding is belangrijk voor trans en intersekse personen. Met een verkeerde letter op je papieren krijg je dagelijks te maken met ‘bureaucratisch geweld’, zoals Human Rights Watch het noemt. In het ziekenhuis, als je een pakketje ophaalt en je ID moet tonen, op school of aan de grens: steeds is er angst voor vernedering, discriminatie en uit de kast getrokken worden.

zelfbeschikking

Het wetsvoorstel, dat vorig jaar werd ingediend door voormalig VVD-minister Sander Dekker (Rechtsbescherming), doet meer recht aan zelfbeschikking. Een scala aan mensenrechteninstanties roept Nederland op om de deskundigenverklaring te laten vervallen: van de Verenigde Naties, de Raad van Europa en het College voor de Rechten van de Mens tot de door Nederland onderschreven Yogyakarta Principles

In België, Denemarken, IJsland, Ierland, Luxemburg, Malta, Noorwegen, Portugal en Zwitserland is het al zo geregeld. Daar vullen mensen een formulier in en na een wachttijd van een paar weken wordt de officiële geslachtsvermelding gewijzigd. Dat werkt prima, zo blijkt uit een evaluatie die de Nederlandse regering liet uitvoeren. Uit die evaluatie, én uit recent onderzoek van NRC Handelsblad, blijkt verder dat de betrokken deskundigen zelf óók vinden dat hun verklaring kan worden afgeschaft.

ook voor 16-minners

TNN, NNID en COC willen dat ook 16-minners op laagdrempelige wijze hun geslachtsvermelding kunnen wijzigen. Artsen, psychologen en genderdeskundigen schreven daarover op vrijdag 23 september een brief aan de Tweede Kamer. Daarin stellen ze: ‘Het is goed dat er (…) een mogelijkheid komt voor kinderen om hun geslachtsvermelding in overeenstemming te brengen met wie ze zijn. Het zal leed besparen bij kinderen die al vroeg in hun leven bewust zijn dat ze anders zijn dan de meeste leeftijdsgenoten.’

Annelou de Vries van het genderteam van het Amsterdam UMC pleit op 26 september in NRC Handelsblad eveneens vóór een mogelijkheid voor 16-minners om hun registratie te wijzigen, bij voorkeur op laagdrempeliger wijze dan in het huidige wetsvoorstel wordt voorgesteld.

uit de kast getrokken

Ook mensenrechteninstanties als het VN-Kinderrechtencomité en de Nederlandse Kinderombudsvrouw vinden dat Nederland wijziging van de geslachtsvermelding mogelijk moet maken voor 16-minners. Met een verkeerde geslachtsvermelding op hun papieren worden jongeren dagelijks uit de kast getrokken. Bij het identificeren, op de digitale presentielijst op school en op bijvoorbeeld je zwemdiploma.

Het wetsvoorstel maakt het voor 16-minners mogelijk om via de rechter hun geslachtsvermelding te wijzigen. Die optie is er nu nog niet en daarom noemt de Kinderombudsvrouw dit een goede stap. Ze stelt dat kinderen een zitting bij de rechter vaak belastend vinden en de kosten van een rechtszaak niet voor iedereen betaalbaar zijn. Een laagdrempeliger procedure is daarom volgens haar in het belang van het kind.

ongefundeerde spookbeelden

Door een kleine groep tegenstanders werden de afgelopen tijd tal van ongefundeerde spookbeelden over het wetsvoorstel opgeroepen. Gezaghebbende instanties als de VN en het College voor de Rechten van de Mens stellen in glasheldere bewoordingen dat er géén bewijs is voor dit soort beweringen. Vrouwenrechtenorganisaties als Atria, WOMEN Inc., Bureau Clara Wichmann en UN Women Nederland steunen het wetsvoorstel.

COC, TNN en NNID willen dat er ook een optie komt voor non-binaire en andere mensen om de geslachtsaanduiding te laten doorhalen, wat resulteert in een X op het ID bewijs. Kamerlid Van Ginneken heeft daartoe een initiatiefwet aangekondigd.

De Tweede Kamer spreekt naar verwachting op dinsdagavond 27 september over het wetsvoorstel.

Eenvoudiger wijzigen geslachtsregistratie lost problemen op

Dit artikel verscheen eerder op www.coc.nl 

Een wet die het eenvoudiger maakt om je officiële geslachtsregistratie te wijzigen, lost dagelijkse problemen op in het dagelijks leven van trans personen. Dat schrijven Transgender Netwerk Nederland (TNN) en COC op 10 februari in de Telegraaf. Ze reageren op een column van Ronald Plasterk in die krant. Lees hieronder de complete reactie van COC en TNN.

Verandering van geslacht mag niet worden misbruikt, stelde Ronald Plasterk op 4 februari in de Telegraaf. Plasterk doet alsof een nieuwe wet, die wijziging van de geslachtsregistratie voor transgender en intersekse personen eenvoudiger maakt, een probleem is. Het is verdrietig dat Plasterk, als wetenschapper en voormalig emancipatieminister, zich niet eerst in de materie heeft verdiept.

Dan had hij geweten dat het werkelijke probleem is dat trans mensen zeven keer vaker dan de gemiddelde Nederlander worden mishandeld of daarmee bedreigd, en dat meer dan de helft van de intersekse personen te maken krijgt met fysiek of seksueel geweld. Dat zelfmoordcijfers onder trans personen mede als gevolg van discriminatie tien keer hoger liggen dan gemiddeld en dat ze veel moeilijker aan werk komen. Dat het pijn doet als columnisten trans mensen op één lijn stellen met mensen die vrouwen lastigvallen.

Wat ook een echt probleem is, is dat de wet tot 2014 van trans en intersekse personen eiste dat ze zich lieten steriliseren voordat ze hun registratie mochten laten wijzigen van V naar M of andersom. Dat was een internationaal erkende mensenrechtenschending waar de Nederlandse regering vorig jaar terecht excuses voor aanbood.

Volgens de huidige wet hebben trans en intersekse personen nog altijd een ‘deskundigenverklaring’ nodig om hun registratie te wijzigen. Volgens die ‘deskundigen’ zelf – in praktijk vooral psychologen – voegt die verklaring niets toe en dus kan ze worden afgeschaft. Dat blijkt uit een wetenschappelijke evaluatievan de huidige wet die de regering liet uitvoeren. Daarom wordt de deskundigenverklaring in een nieuw wetsvoorstel geschrapt. Want trans en intersekse personen weten zelf het beste wat hun genderidentiteit is. Net als lesbische en homoseksuele mensen, die gelukkig ook niet naar een deskundige hoeven om hun seksuele oriëntatie te laten vaststellen.

Dan het veronderstelde ‘misbruik’ waar dit alles volgens Plasterk toe zou leiden. Dat is helemaal niet aan de orde, zo blijkt diezelfde wetenschappelijke evaluatie in opdracht van de regering. Ook niet in landen als Noorwegen en Malta, waar trans personen al lang geen deskundigenverklaring meer nodig hebben om hun geslachtsregistratie te wijzigen.

Geen paspoort in vrouwentoilet

En dat is logisch. Want even serieus: wie gaat er nou de geslachtsregistratie op z’n paspoort wijzigen om zich toegang te verschaffen tot een vrouwenkleedkamer of vrouwentoilet om daar mensen lastig te vallen, terwijl je daar helemaal geen paspoort voor nodig hebt?

Mensen die vrouwen lastigvallen moeten worden aangepakt. Of dat lastigvallen nou op straat, in kleedkamers, toiletten, gevangenissen of elders gebeurt. Wat het geslacht, de seksuele oriëntatie of genderidentiteit van de dader ook is. Zodat de wereld veiliger wordt voor alle vrouwen, trans of niet. Het is absurd om dat probleem in de schoenen van trans vrouwen te schuiven, die zelf juist bescherming verdienen.

Dus beste Ronald Plasterk, laten we het lastigvallen van alle vrouwen aanpakken, ongeacht wie de dader is. Én laten we zorgen dat transgender en intersekse personen eenvoudiger hun geslachtsregistratie kunnen wijzigen. Dan lossen we echte problemen op in plaats van kwetsende spookbeelden op te roepen.

Brand Berghouwer, voorzitter Transgender Netwerk Nederland

Astrid Oosenbrug, voorzitter COC Nederland

Excuses kabinet: ‘Transgenderwet was mensonterend’

Demissionair minister Ingrid van Engelshoven (Emancipatie) heeft eind november in Den Haag excuses gemaakt namens het kabinet voor de transgenderwet zoals die gold tussen 1985 en 2014. Ook krijgen transgender en intersekse personen een schadevergoeding van 5000 euro. Wilden zij in die jaren hun geslachtsregistratie veranderen, dan waren zij verplicht een geslachtsoperatie te ondergaan en zich onomkeerbaar te laten steriliseren.

Ze stonden dus voor de keus: of door het leven gaan met een geslachtsaanduiding die niet paste bij het geslacht waarmee ze zich identificeerden, of een verplichte operatie en sterilisatie.

“Mensonterend”, noemde de demissionaire minister die vereisten tijdens een bijeenkomst in de Ridderzaal. “Tientallen jaren zijn er mensen geweest die medische behandelingen ondergingen die ze helemaal niet wilden. Maar ze wisten dat ze niet anders konden”, aldus Van Engelshoven. “Anderen hebben door deze wet juist gewacht. Ze hebben noodgedwongen uitgesteld zichzelf te worden. Jarenlang.”

Willemijn van Kempen nam in 2019 het initiatief om excuses, erkenning en compensatie te vragen voor de schade die deze “onmogelijke keuze” heeft aangericht. “De Staat heeft mij mijn vruchtbaarheid afgepakt”, zei ze eerder tegen de NOS.

Sinds 1995 zijn ruim 1200 transgender en intersekse mensen hiervan slachtoffer geworden, zegt het Transgender Netwerk Nederland (TNN). Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap schat dat zo’n 2000 mensen aanspraak zullen maken op de vergoeding.

Oude wonden open

Miriam van der Have, directeur van de Nederlandse Organisatie voor Seksediversiteit (NNID) ging vanochtend met een gemengd gevoel naar de Ridderzaal. “Het is natuurlijk een heel belangrijke dag, de eerste keer dat excuses worden aangeboden voor transgender en intersekse personen. Maar het haalt oude wonden open die niet zo makkelijk met excuses en een geldbedrag zijn dicht te maken.”

Van der Have kwam er op haar 19e achter dat zij intersekse is. Ze heeft XY-chromosomen, maar omdat ze ongevoelig is voor mannelijke hormonen, heeft ze het lichaam van een vrouw. Als baby werd ze ingeschreven als jongen en dus liep ze “heel lang rond met een verkeerde letter” in haar paspoort. Een verandering daarvan en ook een operatie vond ze eerst niet nodig, maar door de geslachtsklieren zou ze kanker kunnen krijgen en dat het goed zou zijn als ze ook meteen iets aan haar vagina zou laten doen, werd haar verteld.

Dus ging ze toch onder het mes voor de geslachtsverandering, maar die operatie ging veel en veel verder dan dat ze had gewild. “Uiteindelijk werd ik wakker zonder clitoris. Mij is de mogelijkheid ontnomen om seksueel plezier te hebben. Ik ben daar nog steeds boos over. Het is nogal wat als je 35 jaar geen seksueel plezier meer hebt omdat zenuwen daar verwijderd zijn.”

Sem: ‘Ik merk dat heel veel mensen het raar vinden als je als transgender kinderen wil hebben’.

Van der Have was onvruchtbaar, dus van een sterilisatie was geen sprake. Dat gold wel voor Sem (30), die in 2013 zijn geslachtsverandering onderging. “Je mocht je absoluut niet meer kunnen voortplanten en ook geen genetisch materiaal laten invriezen, zodat er geen kans bestond dat jij ooit nageslacht zou hebben”, vertelde hij in Nieuws en Co op NPO Radio 1.

Of hij wel kinderen had willen krijgen, weet hij niet. “Ik heb er nooit over na dúrven denken, de overheid had eigenlijk al voor mij bepaald dat dat niet de bedoeling was. Maar als ik de keuze had gehad om mijn eicellen in te laten vriezen, had ik dat zeker gedaan. Na mijn sterilisatie heb ik het verdrongen, maar ik voel me er nog steeds ongelukkig over.” De maatschappij werkt ook niet echt mee, zegt hij. “Ik merk dat heel veel mensen het raar vinden als je als transgender kinderen wil hebben.”

Terwijl er best trans-mannen zijn die zelf een kind zouden willen dragen, zegt Brand Berghouwer, voorzitter van het Transgender Netwerk Nederland en presentator van de ceremonie in de Ridderzaal. “Mensen kunnen een kinderwens hebben en als de voorwaarden in de wet zo zijn dat dat niet meer mag, voelen ze zich een soort tweede- of derderangsburger. Het is een individuele afweging van mensen, daar heeft de overheid niks te zoeken.”

Dat de excuses er nu zijn, vindt hij “enorm bijzonder”. Maar het bedrag van de schadevergoeding is wat hem betreft te laag en “niet inclusief genoeg”. “Het geldt bijvoorbeeld niet voor mensen die ervoor hebben gekozen om niet aan de voorwaarden van de wet te voldoen en met de verkeerde papieren bleven rondlopen.”

“Je kan er bijna niet bij dat we die eis stelden.”
Demissionair minister Van Engelshoven

 

Eind vorig jaar maakten Van Engelshoven en demissionair minister Dekker (Rechtsbescherming) al online excuses. “Nu doen we het ten overstaan van een deel van de betrokken transgenders in de Ridderzaal en maken we er ook echt een ceremonie van.”